Województwo małopolskie
Miłocin-Kolonia (k. Lublina) D
Zemborzyce-Dąbrowa (k. Lublina) D
Kurhan kultury trzcinieckiej.
W: Sprawozdania Archeologiczne 38, s. 201
Mętów (k. Lublina) PAPP
Kurhan
Krzczonów (Lubelszczyzna) W
Są tu 3 kurhany z X w. ukryte w grupce rednich drzew, widocznej z doć daleka. Miejsce to znajduje się niedaleko od centrum Krzczonowa, po wsch. stronie drogi do Chmiela.
W: PAPP
Las Stocki, Drzewce, Klementowice (Lubelszczyzna) ´
Były tu grobowce megalityczne.
Karmaniowice (Lubelszczyzna) ´
Chyba już zniszczone grobowce megalityczne, pónoneolityczne.
Dubeczno (k. Włodawy, Polesie) O
Kurhan kultury trzcinieckiej
W: Sprawozdania z badań terenowych Katedry Archeologii UMCS w 1987 r., Lublin 1987, s. 15
Siedliszcze (k. Woli Uhurskiej, Chełmszczyzna) O
Kurhan wczesnoredniowieczny, na którym założono mogiłę powstańców styczniowych.
Chełm PAPP
Kurhany i Górka święte wzgórze w centrum miasta
Horodyszcze (k. Chełma) O
Kurhan Dziewicza Góra
Sawin (k. Chełma) O
14 kurhanów koło tej osady, w lesie Borek
Łopiennik Górny (k. Chełma) O
Kurhany, rzekomo grobowce Jaćwingów pobitych przez Leszka Czarnego.
Barbarówka, Depułtycze Królewskie, Depułtycze Stare, Kamień, Serebryszcze, Strupin Mały (k. Chełma) PAPP
Kurhan
Plisków-Rakołupy, Pobołowice, Putnowice Wielkie, Stańków (k. Chełma) PAPP
Kurhany
Józefin (k. Chełma) PAPP
Kopiec
Rejowiec Fabryczny (k. Chełma) PAPP
Kurhan wczesnośredniowieczny na skraju miasta przy drodze do Pawłowa (tzw. Mogiłka Szwedzka).
Krynica, Rejowiec (k. Rejowca Fabrycznego) PAPP
Kurhan
Buno, Majdan Nowy (Chełmszczyzna) PAPP
Kurhany
Józefów (k. Krasnegostawu) PAPP
Kopce
Wiszenki k. Krasnegostawu) PAPP
Kurhan
Lipsk (Zamojszczyzna), Opole, Łaziska (k. Puław), Mentowo (Lubelszczyzna) ´
Kurhany z słowiańskie z ok. X w.
Lipcze (Kotlina Hrubieszowska) PAPP
4 wielkie kurhany, zapewne gockie.
Tyszowce (k. Hrubieszowa) O
Co najmniej 16 kurhanów kultury trzcinieckiej, częściowo zniwelowanych.
Chyżowice vel. Czyżowice (k. Hrubieszowa) PAPP
Kurhany
Dominikanówka, Ruda Żelazna (k. Tomaszowa Lubelskiego) PAPP
Kurhany
Hubinek-Łubcze-Nedeżowo-Werszcyca (k. Tomaszowa Lubelskiego) D
Kurhany kultury ceramiki sznurowej, z wtórnymi grobami kultury mierzanowickiej (2 poł. III tys. 1 poł. II tys. p.n.e.). 60 kurhanów (częć rozoranych) na miejscowych kulminacjachpłd. garbu Grzędy Sokalskiej, co 300-500 metrów, często po 2-3 koło siebie. Na całej Grzędzie rozrzucone pojedyncze kurhany.
W: Archeologia Polski Środkowo-Wschodniej III, str. 61, 69
Schyłek neolitu i wczesna epoka brązu w Polsce rodkowowschodniej, s. 73
Biała Góra (k. Tomaszowa Lubelskiego) O
W okolicy są podobno kurhany kultury ceramiki sznurkowej z 2.200 r. p.n.e. (przepięknie zwane księżycowymi mogiłkami).
Hubale (k. Zamocia) O
43 kurhany ciałopalne z VI-IX w. n.e. w tutejszym rezerwacie faunistycznym.
Piekiełko (Roztocze) O
Kamienne kręgi, wały
www.most.org.pl/kamienie/teksty.htm
Łysa Góra k. Radecznicy, Chełmowa Góra i Góra w. Rocha k. Krasnobrodu (Roztocze) O
Święte góry
Zjawienie/Miasteczko k. Lipska (Roztocze) O
Wały i kurhany z VIII-IX w. n.e.
Guciów (k. Zwierzyńca, Roztocze) D
Kurhany ciałopalne z VII-IX w. (Lędzian lub Wilan) niedaleko wsi, zaronięte lasem, oraz kurhany z epoki bršzu (na wzgórzu Monasterzysko).
W: Człowiek, sacrum, rodowisko: miejsca kultu we wczesnym redniowieczu, Wrocław 2000, s. 209
Lipie (Roztocze) PAPP
Kurhany
Łukawica (Południoworoztoczański Park Krajobrazowy) PAPP
2 kurhany kultury wielbarskiej i cmentarzyska kurhanowe kultury ceramiki sznurkowej (schyłek II tys. p.n.e.).
www.tomaszow.lub.com.pl/rozt/dane/mapa/l6.html
W: Materiały archeologiczne II, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 1960
Brzezinki (k. Łukawicy) PAPP
6 + 3 (?) kurhany kultury ceramiki sznurkowej
Dachnów (k. Lubaczowa) ´
Kurhany wczesnoredniowieczne
W: Materiały archeologiczne I, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 1959
Nisko-Przędzel (k. Stalowej Woli) O
Kurhany neolityczne i wczesnoredniowieczne
Sarzyna (k. Leżajska) PAPP
Kurhan
Chodlik (k. Opola Lubelskiego) PAPP
Grodzisko z wałami wys. do 2 ½ m, a niedaleko w dół Chodelki lady 2 mniejszych grodzisk. W maju organizowany jest tu festyn archeologiczny.
Osmolicie (k. Chodlika) ´
Domniemane grodzisko z okresu plemiennego (VIII-IX w.n.e.), należšce do zespołu grodzisk wokół Chodlika.
Komaszyce, Puszno Skokowskie (k. Opola Lubelskiego) PAPP
Kurhan
Miedniki (Lubelszczyzna), Ossolin (Wyż. Sandomierska), Pacanów (Kielecczyzna) ´
Były tu grobowce megalityczne kultury pucharów lejkowatych, podobne do dolmenów.
Witkowice (k. Ropczyc, Rzeszowszczyzna) PAPP
Kurhan
Sandomierz PAPP
Święte góry Salve Regina i Żmigród
W: Człowiek, sacrum, rodowisko: miejsca kultu we wczesnym redniowieczu, Wrocław 2000, s. 67
Dacharzów (k. Sandomierza) O
Kurhan kultury trzcinieckiej z XV w. p.n.e.
http://archeo.umcs.lublin.pl/html/pracow/taras/ht_bad.html
Kleczanów (k. Sandomierza) D
37 kurhanów i więty gaj
W: Człowiek, sacrum, rodowisko: miejsca kultu we wczesnym redniowieczu, Wrocław 2000, s. 74
Lipnik, Głazów (k. Kleczanowa)O
Kurhany
Stodoły (k. Sandomierza) PAPP
Kurhany
Święcica (k. Sandomierza) PAPP
Kurhany
Leszczków, Łopata (k. Sandomierza) PAPP
Kopiec
Kichary Nowe (gm. Dwikozy, Ziemia Sandomierska) O
Grobowiec megalityczny z nasypem ziemnym (wykopaliska IAiE PAN).
Łysa Góra W
Łysa Góra jest miejscem świętym starej wiary o wielkim pięknie i spokoju (naznaczonym dziś niezbyt urokliwymi zabudowaniami i koszmarnym masztem telewizyjnym, oczywiście). Zabytkiem kamiennym są tu wały kultowe (podobno z VII-X w. n.e.) ograniczające niegdy świętą przestrzeń na szczycie góry, niestety doć słabo dostrzegalne.
W: Religia pogańskich Słowian, Kielce 1968, s. 47
E. i J. Gąssowscy: Łysa Góra we wczesnym redniowieczu, 1970
Tumlin W
Święta góra, wały kultowe
Ta więta góra, nazywana Grodowš, jest niezwykle sugestywnym obrazem tego, jak obchodzimy się z naszš Matkš Ziemiš i więtociami naszych pradziadów. Z oddali jest wcišż piękna, łagodnego kształtu, pokryta żywš, oddychajšcš zasłonš gęstego lasu. Pielgrzym, który wspinać się dzi na niš będzie, czy z zach. strony, łagodniejszš cieżkš od Wyrowców (zapene starym szlakiem więtogór), czy też stromym podejciem od Podegrodzia, Wykieńskiej Góry i Kamienia, wcišż odnaleć może na jej grzbiecie uspione dawne echa, lady spłoszonych lenych duchów, kanciaste głazy pełne niedopowiedzeń o tym, co tu się kiedy działo... Ale zaraz czeka go okrutny obraz: jakby jakich drapieżny, przewrotny a nienasycony olbrzym pożerał więtš górę kawałek po kawałku jak tort. Potwór ten przybrał tu postać kopalni czerwonego piaskowca, która wraz z dawniejszš kopalniš rudy pochłonęła tak znacznš częć wsch. krańca Góry, że kaplica, ustawiona tu kiedy pewnie w pogańskim miejscu kultu, otoczona jest urwiskami niczym na wšskim morskim cyplu-ostańcu pod naporem żywiołu. Na jej tyłach znajdujš się podobno resztki kultowych wałów, ale gdyby nie zapewnienia archeologów, nie sposób byłoby ich odróżnić od reszty tegopogórniczego krajobrazu. Zgroza, po której leczyć się musiałem powrotem na grzbiet Góry, do lenych duchów, które nie chcš słyszeć o potworze.
Można tu dojechać autobusami z Kielc (do Wyrowców albo Miedzianej Góry), ewentualnie kolejš do Tumlina.
24/6/02
W: Religia pogańskich Słowian, Kielce 1968, s. 61
Dobrzeszowska Góra (k. Kielc) O
Okršg kamienny, z dziedzińcem u wejcia.
W: Z Otchłani Wieków 45, 1979, s. 35-40 i 122-127
Przysucha (k. Radomia) O
Wały kamienne na górze Puszcza
Krzemionki Opatowskie PAPP
W tutejszej starożytnej kopalni krzemienia były podobno komory-sanktuaria Wielkiej Matki. dzi rezerwat (udostępnione 2 szyby)i skansen archeologiczny, w którym PMA organizuje pokazy archeologii eksperymentalnej (w tym roku 26 lub 27 czerwca).
http://www.wsisiz.edu.pl/~fijalkow/miejsca.html
http://www.primtech.net/flint/poland.html
http://www.abc.edu.pl/Nauka/a1.htm
Malice Kocielne (k. Opatowa) O
2 grobowce megalityczne dł. 80 m, typu kujawskiego, ale bez obstawy czoła, przynajmniej jeden z kamiennym murkiem biegnšcym przez rodek.
W: Archeologia Polski rodkowowschodniej III, 49
Żerniki Górne (k. Buska) PAPP
Kurhany kultury trzcinieckiej.
W: Concordia..., Warszawa 1996, s. 135
Kolosy (k. Wilicy) PAPP
2 kurhany ze starszej epoki bršzu.
Miernów (k. Wilicy) PAPP
Kurhany kultury ceramiki sznurowej
Kobylniki (k. Wilicy) O
Kurhan (ew. kopiec)
Stradów-Zagaje Stradowskie (k. Skalbmierza) PAPP
Mogiła Stradowska kurhan kultury ceramiki sznurowej, także grodzisko 750 m od kocioła w Stradowie (tzw. Zamczysko), z dobrze zachowanym, potężnym wałem (2-6 m wys. od majdanu) i fosš.
W: Człowiek, sacrum, rodowisko: miejsca kultu we wczesnym redniowieczu, Wrocław 2000, s. 216
Rosiejów (k. Skalbmierza) PAPP
Kurhany kultury trzcinieckiej.
Pałecznica (k. Skalbmierza) D
Kurhan (kultury ceramiki sznurowej)
W: Sprawozdania archeologiczne 40, str. 113
Słonowice (k. Kazimierzy Wielkiej) O
Miejsce kultowe i cmentarzysko grobowców kujawskich kultury pucharów lejkowatych. Niestety nasypy się nie zachowały, więc jedyna nadzieja w ewentualnej rekonstrucji po wykopaliskach.
Bejsce, Krzczonów, Szczotkowice (k. Kazimierzy Wielkiej) PAPP
Kurhan
Opatkowiczki (k. Kazimierzy Wielkiej) PAPP
Kurhan
http://www.busko-zdroj.com.pl/fly/inne.htm
Czarnocin (k. Kazimierzy Wielkiej) O
Kurhan
http://www.busko-zdroj.com.pl/fly/inne.htm
Jakuszowice (k. Kazimierzy Wielkiej) PAPP
Kopiec
Królewice, Grodowice, Brodek (k. Kazimierzy Wielkiej) O
Kurhany (ew. kopce)
Stryczowice (gm. Waniów) O
Grobowiec kujawski kultury pucharów lejkowatych (wykopaliska PMA i więtokrzyskiego Stowarzyszenia Dziedzictwa Przemysłowego).
Góra Chełmno (k. Radomska) PAPP
Grodzisko kultowe z wałem kamiennym
W: Prace i materiały Muzeum Archeologicznego w Łodzi, Seria Archeologiczna, nr 3, 1958, s. 127
Łódzkie Studia Etnograficzne, 5, 1963, s. 101
Orłów (k. Miechowa) PAPP
Kurhan
Kalina (k. Herbów Nowych/Częstochowy) W
Kamienny kršg
Z dzieciństwa pamiętam niewielki kamienny kršg (właciwie dwa leżšce obok siebie) w miejscowoci Kalina. Byłem tam po latach, znalazłem w niewielkim lasku, który w międzyczasie (czterdzieci parę lat!) wyrósł, częciowo zniszczony, porozrzucany kršg: duży głaz narzutowy, dookoła którego na niewielkim pagórku ustawiono mniejsze kamienie. Chyba dwanacie, jeżeli pamiętam dobrze. Te kamienie, jak mi opowiadano w dzieciństwie, gdy byłem tam na wakacjach, "rosnš". Niestety nie urosły. Duży głaz przyniósł tam oczywicie diabeł, istnieje cała legenda o zapadniętym kociele itd. Jest to prawdopodobnie niewielki kurhan, lub miejsce kultu. Drugiego kręgu (dwu dużych głazów, jak mi się wydaje ze znakami runicznymi -"znaki kopyt diabelskich") już nie odnalazłem.
W miejscowoci Herby Nowe należy skręcić szosš (dawna betonówka) na Psary. Pierwsza miejscowoć to Kalina. Między Kalinš a Olszynš, po prawej stronie szosy, tuż za wsiš, na niewielkim zakręcie należy skręcić w polnš drogę, która doprowadzi (jakie 200 metrów) do niewielkiego lasku: tam jest kršg.
Hebdów (k. Krakowa) O
Kurhany (ew. kopce)
Proszowice (k. Krakowa) D
Kurhany (Wilan z IX-X w. n.e.?)
www.proszowice.um.pl/mapa2.html
Kraków W
Kopce Krakusa i Wandy
Łatwo pominšć je zwiedzajšc Kraków, pełen tylu innych czarownych atrakcji, ale zdecydowanie warte sš zobaczenia.
Kopiec Krakusa nie tylko ma bardzo strome zbocza, ale stoi do tego na znacznym wyniesieniu krakowskich Krzemionek (zwanym Lasota), więc widok zeń nielichy w pogodny dzień, ale przede wszystkim to miejsce o bardzo silnej energii można sobie tylko wyobrażać jakie wrażenie robiło w czasach, gdy było bielejšcš z oddali wištyniš, wokoło nie było kamienic, ruchliwych ulic, torów kolejowych ani smogu. A może było jeszcze ciekawiej: ostatnio zwrócił mi uwagę p. Przemysław Pilich na niezwykle ciekawš informację podanš przez prof. Wiktora Zina. Otóż podobno podczas wykopalisk kopca w latach 1930-ych natrafiono w Kopcu na korzenie potężnego dębu. Podobno prof. Władysław Szafer, botanik, który badał te korzenie ocenił jego wiek na nie mniej niż 500 lat, a to oznacza, że drzewo mogło mierzyć około 40 metrów. To był dopiero widok!
Kopiec Wandy ma inny nieco charakter, jakby bardziej uładzony. Stoki ma znacznie łagodniejsze, jest jakby oswojony wijšcš się po nich cieżkš i platformš na szczycie. Stoi też na terenie płaskim tuż za murem Huty Sendzimira zresztš, co jest doć upiorne i skłania do niewesołych refleksji cywilizacyjnych. Z wierzchołka widać jak na dłoni Kraków, w tym i Kopiec Krakusa, zwłaszcza pięknie o zachodzie słońca. (Podobno oba Kopce i Wawel tworzš równoramienny trójkšt.) Uwaga na pyły z Huty (niełatwo zmyć!) i komary-mutanty o żarłocznoci piranii i wielkoci os.
Oba Kopce można znaleć na planach miasta, a najlepiej dojechać tam tramwajem. Na Kopiec Krakusa najlepiej teraz wchodzić spod Cmentarza Podgórskiego.
http://www.podgorze.pl/index.php
Biskupice (k. Wieliczki) O
Grodzisko łużyckie na Bukowej Górze i domniemane na Chełmiku.
Jawczyce (k. Wieliczki) ´
Kurhany kultury pucharów lejkowatych (obsypane kamieniami)
Krakuszowice (k. Gdowa) O
Kurhan, wg legendy grobowiec Krakusa (Kroka) Młodszego.
Zator O
Kurhan (ew. kopiec)
Marcyporęba (k. Krakowa) O
Grodzisko z epoki bršzu
Gorzeń Grn. (k. Wadowic) O
Grodzisko łużyckie na Grapie.
Barwałd Dolny (k. Wadowic) O
Grodzisko z wczesnej epoki żelaza niedaleko ruin redniowiecznego zamku.
Żywiec (Beskidy) O
Grodzisko wielokulturowe na górze Grójec (użytkowane w epoce bršzu, okresie lateńskim i wczesnym redniowieczu)
Kornatka-Burletka (k. Dobczyc, Beskid Makowski) PAPP
Kilka kurhanów ciałopalnych z VII-IX w. pod Trupielcem (kiedy było co najmniej 20) i 3 inne grupy kurhanów.
www.myslenice.pl/historia/index.html
Bierówka (k. Jasła) D
2 kurhany kultury ceramiki sznurkowej.
www.teams.karpaty.edu.pl/trzcinica/ogolnie.htm
W: Acta Archaeol. Carp. 29 (1990), s. 99-124 i 143-146
Niepla (k. Jasła) O
Kurhan kultury ceramiki sznurkowej
W: Jan Machnik, Wyniki badań kurhanu kultury ceramiki sznurowej w Niepli, gm. Jasło, stan. 14, [w:] Badania archeologiczne w województwie kronieńskim 1990-1991, Krosno, 1992, s. 6.
Brzezowa (k. Jasła) O
lady grodziska Wilan (IX-X w.) na wzniesieniu zw. Walik.
Krajowice (k. Jasła) PAPP
Kurhany kultury ceramiki sznurkowej i pozostałoci grodziska z XII-XIII w.
http://www.teams.karpaty.edu.pl/trzcinica/56.htm
Lubla (k. Jasła) O
Kurhan kultury ceramiki sznurkowej.
Trzcinica (k. Jasła) O
Grodzisko wczesnoredniowieczne Wały
http://www.teams.karpaty.edu.pl/trzcinica/56.htm
Łubienko (k. Jasła) O
Kurhany, częciowo zrekonstruowane po wykopaliskach.
W: Acta Arch. Carp. 29, 215
Toki (k. Jasła) PAPP
Kurhany
Odrzykoń-Czarnorzeki (k. Krosna) PAPP
Cmentarzysko kurhanowe i grodzisko na Sokolcu, k. zamku Kamieniec.
Wietrzno-Zboiska (k. Dukli) O
Kurhany (ciałopalne) i grodzisko
www.teams.karpaty.edu.pl/jasiolka/grodzisk.htm
Trepcza (k. Sanoka) PAPP
Kurhany + 2 grodziska: Fajka i Horonda
W: Człowiek, sacrum, rodowisko: miejsca kultu we wczesnym redniowieczu, Wrocław 2000, s. 210
Łęki Dukielskie, Lesko, Huzele k. Leska PAPP
Kurhany
Uherce Mineralne (k. Leska) PAPP
Kurhan
Olszanica (k. Uherców) O
Płaski kurhan zw. Tatarskš Mogiłš na pobliskim wzgórzu, koło cmentarza.
Łukawica (k. Leska) O
Grodzisko Horodyszcze z XI w.
Hoczew (k. Leska) W
Grodzisko
Arcyciekawe grodzisko pochodzšce z X-XI w. n.e., leży na południe od Leska, a było jednym z głównych ogniw linii grodów obronnych nad Sanem. W skład tej linii wchodziły także grodziska w Horodku (widoczne wzgórze grodowe), Posadzie Leskiej (widoczny przekop przez wzgórze i relikty wałów) i koło dawnej wsi Studenne (zachowały się relikty wałów ziemnych i dobrze zarysowana fosa). Niewykluczone, że na miejscu grodziska w Studennem istniał ok. VIII - IX w. n.e. kamienny kršg.
Jest to grodzisko piercieniowate; jego wały sš doć dobrze widoczne, ale dużo się naszukałem zanim znalazłem ten obiekt. Kulminacja grodziska jest dobrze zachowana, ale wały zostały uszkodzone od strony zachodniej w czasie, kiedy Austriacy kopali tu okopy i wznosili szańce. Większš częć obiektu pokrywa gęsty las. Do obiektu można dojć przechodzšc przez most na Hoczewce niedaleko skalnego progu (rezerwat przyrody nieożywionej), następnie trzeba skręcić w lewo i wejć w las pokrywajšcy Górę Grodzisko (ok. 500 m n.p.m.). Teraz trzeba już kluczyć idšc w kierunku północnym, gdyż w lesie nie ma praktycznie cieżek.
Paniszczew (pow. bieszczadzki) O
Kurhany wczesnoredniowieczne koło wsi.
W: Andrzej Potocki, Bieszczady wokół zalewów, 1999
Przemyl PAPP
W dzielnicy Zniesienie jest kurhan z 1.700-1.450 r p.n.e. (tzw. Kopiec Tatarski), a na górze zamkowej pozostałoci grodziska z X-XII w. (resztki wału i rotundy).
http://www.kki.krakow.pl/pioinf/przemysl/zabytki/kopiec/kopiec.html
Krasiczyn (k. Przemyla) PAPP
Kopce
Gaje, Sólca (k. Przemyla) PAPP
Kopiec
Morawsko (k. Jarosławia) O
Kurhan kultury ceramiki sznurkowej
W: Jan Machnik, Zapomniany kurhan kultury ceramiki sznurowanej w Morawsku k. Jarosławia, Rocz. Przem. 31 (1995), s. 3-22
Autorzy haseł na tej stronie:
Barwałd Dolny, Hoczew, Karmanowice, Łukawica, Marcyporęba, Osmolicie, Paniszczew, Żywiec Cezary Namirski
Kalina Jacek Hohensee (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.)
Horodyszcze Marta Fituła,
Krzemionki Opatowskie i Łysa Góra - Jarosław Pokrzywnicki i Marek Sodolski,
Krzczonów Jerzy Walczyk (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.) i Marek Sodolski,
Chełm Marta Fituła i Marek Sodolski,
pozostałe - Marek Sodolski
